پنداشت‏ های بدوی علل بیماری ‏ها

پزشکی نوین و علمی (زیست‏ پزشکی) کاروبارش با جهان طبیعی و نظام آن است چراکه در یک چهارچوب اثبات‏ گرا، منطقی، نتیجه‏ گرا و تجربی فعالیت دارد و مباحثی چون خدایان، ارواح، شیاطین، دیوان، اشباح و اجنه، سرنوشت، بخت، اقبال، تسخیر روح و … منافی مبانی و اصول عقلانی وی محسوب می‏ گردند. اما همه‏ ی این موارد چه مطلوب علم و دستاوردهای علمی باشند چه نباشند، بخشی قابل ‏توجه از نگرش مردمان اجتماع را به مقوله ‏ی عوامل بیماری ‏زا و به تبع آن منش ایشان را در برخورد با بیماری‏ ها و بهداشت شکل می‏ بخشند که خواه ‏ناخواه در مسیر تشخیص و درمان و روند نتیجه‏ گیری پزشکیِ علمی امروزی تأثیرگذار هستند. طرفه‏ آنکه، همین پزشکی نوین که ریزترین جوانب و ابعاد تأثیرگذار در سیر ایجاد بیماری‏ ها و تشخیص و درمان آنها را مورد پرسش و پژوهش قرار داده و می‏ دهد، همچنان از بررسی چراییِ گرایش به نگرش‏ های مافوق طبیعی درخصوص عوامل بیماری و درمان آنها از سوی مردمان طفره می‏ رود و با فرض مهمل بودن کل ماجرا، دست‏کم تلاشی جدی نیز در راه طبقه‏ بندی نوع و گونه ‏شناسی این نگرش‏ های مافوق طبیعی، حتی دسته‏ بندی جغرافیایی آنها به منظور تأمین داده ‏های پژوهشی لازم برای مطالعات آینده ‏نگر انجام نداده است. این اثر دستاوردی مهم برای محققان عرصه ‏های علوم اجتماعی به‏ ویژه انسان‏ شناسان محسوب می ‏گردد تا با الگوبرداری از یافته ‏های آن و تعمیم و تصحیح آنها بتوانند الگوی بومی این‏ دست از نگرش‏ ها را در جوامع ایرانی ترسیم کرده و با ارائه‏ ی داده‏ های مردم‏ شناختی، اسباب شناخت دقیق و طبقه‏ بندی تحلیلی آنها را در نواحی مختلف برای نظام پزشکی و بهداشت فراهم و تعریف نمایند تا بلکه با آگاهی و دستیابی به فهمی مشترک، پاسخی برای بسیاری از چالش ‏های مفهومی و برداشت‏ های فکری میان نگرش‏ های مافوق طبیعی با حقایق ملموس علمی و منطقی پیدا شود.

نویسنده: فارست ادوارد کلمنتس

مترجم: مهسا علاء

Primitive Concepts of Disease

Forrest E. Clements

translated by: Mahsa ‘Ala