دین ملک طاووس

کتاب گارنیک آساطوریان و ویکتوریا آراکلوا، نخستین کوشش آکادمیک است که گزارشی مبسوط از معتقدات یزیدیان در تمامی ساحات معنوي آن عرضه می‏کند و در ضمن دربردارندة طرحی دقیق از نحوة شکل‏گیري جوهرة پانتئون یزیدي است. با وجود کثرت آثار چاپ شده دربارة این دیانت ــ که برخی از آنها حتی در دوران اخیر منتشر شده‏اند ــ اثر حاضر نخستین تلاش جدي براي نیل به جنبه‏هاي اصلی جهان‏بینی یزیدي است. بیشتر مسائل طرح‏ شده در این پژوهش، مد‏ت‏ها از سوي جوامع علمی مورد غفلت بوده است، اما نویسندگان کتاب مزبور، در پرتو پژوهش‌های میدانی و تسلط کامل بر گویش کُرمانجی متداول در جوامع یزیدي، حق مطلب را در این مورد به خوبی ادا کرده‏اند. یکی از نتایج و دستاورد‏هاي مهم این پژوهش، تلاش براي بازسازي جایگاه این دین در میان گرایش‏هاي غیرجزمی خاورمیانه است. مطالعۀ تطبیقی اسلام دگراندیش (هترودوکس) و مشتقات آن و همچنین برخی دیگر از بدعت‏هاي موجود در دیانت یزیدي، آشکارکنندة مجموعه‏اي از تشابهات است که می‏تواند دستاوردي بزرگ براي پژوهشگران تاریخ تطبیقی ادیان جهان تلقی گردد.

پروفسور آدریانو و. رُسی

دانشگاه ناپل، ایتالیا

این کتاب گزارشی موثق، نو و بسیار ضروري دربارة یکی از گروه‏هاي دینی کمتر شناخته‏شدة خاورمیانه، یعنی یزیدي است که از پیش‌داوری‌ها و برداشت‌های نادرست رنج برده است. پژوهش مزبور ضمن بیان جزئیاتی دربارة یزیدي‏ها و تاریخ آنها، با تمرکز بر معتقدات یزیدي در باب مفاهیمی همچون تجلی خداي یگانه در هیئت الوهیت‏هاي گوناگون، قدیسان و شخصیت‏هاي الهی ــ و به‏طورکلی تمام عناصري که از باب سهولت استعمال، پانتئون یزیدي نامیده می‏شوند ــ ابعاد گوناگون و خویشکاري‏هاي مختلف آن را به‏طور شفاف توضیح داده و از یکدیگر متمایز کرده است. بنابر آنچه گفته شد، تحلیل باورهاي شگفت و عناصر التقاطی دیانت یزیدي (شامل آیین گنوسی و اسلام دگراندیش) گامی بزرگ در راستاي مطالعۀ تطبیقی ادیان است؛ چه این دین، متضمن جزئیاتی ارزشمند از جریان‏هاي گوناگونی است که برخی از آنها در خاورمیانه بسیار کهن و ریشه‏دار هستند. این کتاب همچنین براي قوم‏شناسی خاورمیانه و فهم مسائل کمتر شناخته‏شدة ارتباطات ژئوپولیتیکی حائز اهمیت است. موضوعاتی که نویسندگان در این کتاب طرح کرده‏اند، حاصل واکاوی و پژوهش و آمیزه‏اي منحصربه‏فرد از تخصص در شاخه‏هاي گوناگون ایران‏شناسی (شامل قوم‏شناسی و مطالعات زرتشتی)، انسان‏شناسی و ارتباطی درازمدت و تنگاتنگ با یزیدیان و جوامع آنها در نقاط مختلف جهان است.

پروفسور مارتین شوارتز

استاد بازنشستۀ ایران‏شناسی در دپارتمان مطالعات خاورنزدیک، دانشگاه کالیفرنیا، برکلی