انتشارات فرهامه و مؤسسه ی عصر انسانشناسی ایرانیان تاکنون به عنوان تولیدکننده و ناشر آثار مردم شناسی و فولکلور برای مخاطب بزرگسال شناخته می شد، اما از ابتدای سال ۱۳۹۸ با تولید و انتشار مجموعه ای به نام «مردمشناس کوچک» تلاش کرده خلاءهای آموزشی و محتوایی در زمینه ی مباحث مردم شناسی برای کودکان و نوجوانان را بشناسد و در جهت مرتفع ساختن آن گام بردارد
ایده ی اولیه ی این مجموعه در پیوند با اعتقادی است که ما به رسالت مردم شناسی داریم. به راستی آموزه ها، مفاهیم و دستاوردهای این علم می تواند برای انسان کنونی رهایی بخش باشد و جهان را جایی بهتر و زیباتر برای زیستن کند. مردم شناسی نوعی از دانش و شکلی از آگاهی است که از مطالعه ی فرهنگ ها و شیوه های زندگی مردمان شروع میشود و به فهم و شناخت جهان می انجامد. مردم شناسی یعنی توجه و دقت کردن در شیوه های تفکر و زیست خودمان و دیگران. بنابراین، آنچه راه ارتباط با «دیگری» را نشان میدهد، مردم شناسی است. از طریق شناخت تفاوت ها «خودآگاهی» حاصل میشود و نهایتاً درمی یابیم که ما با دیگران کمتر تفاوت و بیشتر شباهت داریم. افزون براین، می توان ادعا کرد که مردم شناسی در ذات خود نوید دهنده ی صلح و مدارا و خویشتن داری و نوع دوستی است. مردم شناسی تصویری واقعی و غیرانحرافی از پدیده ها ارائه می دهد که عاری از آفتِ پیش فرض، سوگیری و قضاوت های بدبینانه است. این تصویر تعصب و خودمحوری را خنثی میکند و به گفتگوی میان تمدن ها می انجامد. هدف مردم شناسی درک و تفسیر انسان در زمینه ی فرهنگی خودش می باشد. هرگاه این مهم حاصل شود، هزارگام به سوی صلح و دوستی برداشته ایم و با این «زبان مشترک» توانایی حل مسائل اجتماعی- فرهنگی، بحران ها و فجایع را فراگرفته ایم.
اگر مفاهیم مردم شناسی از همان سال های نخستین زندگی به کودکان و نوجوانان آموزش داده شود، ضمن پرورش یافتن انسان هایی خلاق، پویا و توانمند، از وقوع بسیاری از دشواری ها و بدبختی های جهان معاصر پیشگیری می شود. از اینرو، در مجموعه ی «مردم شناس کوچک» تلاش کرده ایم مفاهیم کلیدی فرهنگ را در قالب کتاب های مصورِ رنگی و با زبان و بیانی ساده و پرمحتوا به کودکان و نوجوانان آموزش دهیم و توجه آنها را به خودشان، محیط و فرهنگ و جهان از دریچه ی مردم شناسی جلب کنیم. بدین ترتیب آنها همچون مردم شناسانی کوچک می توانند مدام وضعیت زیست خود را تحلیل کنند و واکنشی آگاهانه داشته باشند و به عنوان شهروندانی فعال و شایسته توانایی درک فرهنگ خود و دیگری را کسب کنند. مردم شناسان کوچک در مواجهه با فرهنگ ارزش های تمدنی بشریت را درک می کنند و احساس ارزشمند بودن به آنها عزت نفس و افتخار می بخشد. بنابراین، در «جهانشهر» کنونی هم هویت خود را می یابند و هم به هویت های دیگران احترام می گذارند. مردم شناسان کوچک پیوند و همبستگی میان انسان ها را به عنوان اصل اولیه ی زیستن در اجتماع درک می کنند و به دور از هرگونه جنگ و خشونت، صلح و نوع دوستی را عامل بقای انسانیت در نظر می گیرند.
مجموعه ی «مردم شناس کوچک» را برای گروه سنی خاصی در نظر نگرفته ایم، زیرا مطالب و مفاهیم آن را طوری آماده کرده ایم که از خردسالان تا نوجوانان می توانند مخاطبان آن باشند. در این راه گروهی از مردم شناسان و متخصصان کتاب های کودک و نوجوان در کنار هم آماده سازی و تدوین هر کتاب را برعهده داشته اند و پیش از شکل گیری هر عنوان درباره ی لزوم انجام و محتوای مؤثر آن ساعت ها بحث و هم اندیشی صمیمانه صورت گرفته است. ضمناً برای مؤثربودن مفاهیم از فناوری های در دسترس غافل نبوده ایم و تلاش کرده ایم فراتر از متن، اطلاعات افزودهای را پیش روی مخاطب قرار دهیم. بنابراین، کتابها را به «واقعیت افزوده» مجهز کرده ایم تا هرکجا لازم باشد، مخاطب از طریق کُدهای QR داده های صوتی و تصویری بیشتر را اسکن کند. بیان نام همه ی همکاران و همراهان ما در اینجا نمیگنجد، اما از دبیر این مجموعه، سرکار خانم پریسا برازنده، که هم مرد مشناس هستند و هم متخصص و نویسنده ی کتاب های کودک و نوجوان به خاطر زحمات فراوان در اجرا و شکل دهی این ایده بسیار سپاسگزاریم..
فروردین ۱۳۹۸
معصومه ابراهیمی- پیمان متین